Patent Nedir? Neden gereklidir?

Patent nedir sorusundan önce “Buluş Nedir?” bunu açıklamak gerekir. Sözlük anlamı ilk defa yeni bir şey icat etme olsa da asıl anlamı "tarım dahil, sanayideki herhangi bir spesifik sorunun çözümü" olarak tanımlanır. Bir ortaya çıkışın buluş ya da icat olabilmesi için, daha önce bulunmuyor olması gerekir. Eğer bulunuyor fakat bilinmiyor ise, bu durum keşif olarak adlandırılır. Buluş, durumlara yeni bir düşünce ya da yöntem getirmek ve yeni bir şey açığa çıkarmak ile olur. Yeni bir düşünceyle bir probleme çözüm bulunabilir ya da eskisi geliştirilebilir.

Buluşlar genellikle bir ihtiyacın giderilmesi amacı ile formüle edilir ve bir birey tarafından olduğu kadar bir ekip tarafından da gerçekleştirilebilirler.

Patent ise, buluş sahibinin buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkıdır. Bu hakkı gösteren belgeye de patent denir. Geleneksel terminoloji ile sınai mülkiyet haklarının içinde önemli bir yer tutan “patent hakkı”, özellikle teknoloji transferinin aracı olması bakımından gelişmekte olan ülkeleri daha çok ilgilendiren maddi olmayan bir mala ilişkin haktır.

Araçlar, makineler, aygıtlar, elektronik ekipmanlar, elektronik parçalar, kimyasal bileşikler ve işlemleri, ile her türlü üretim yöntemleri, patent korumasının kapsamındadır.

Patent sisteminin amacını, yenilikleri ve buluş yapmayı özendirmek, yenilikleri, yaratıcı fikirleri teşvik etmek, bu fikirlerin üretime dönüşerek toplumların kalkınmalarını sağlamak, ekonomik ve sosyal refah düzeyini arttırmak olarak özetleyebiliriz.

Bu sistemlerin yıllardır sağlıklı şekilde uygulandığı, toplumlar tarafından benimsendiği ve çalışmaların bu yönde inovatif olarak kanalize edildiği ülkeler dünya ekonomisine hakim olan gelişmiş ülkelerdir. Hepsinde görüleceği üzere üretilen buluş ve akabinde verilen patent belgeleri diğerlerine oranla kat ve kat fazladır.

Firma bazında ve kişisel olarak düşünüldüğünde buluş sahiplerinin ve haksahiplerinin ödüllendirilmesi, korunması ve güçlendirilmesi yoluyla verilen patent belgeleri rekabet düzeyini arttırmakta, kaliteli ürün üretimini teşvik etmektedir. Yenilikçi gelişimin basamaklarını oluşturan patentlendirme sistemi rakiplerin o konuyla ilgili safdışı bırakılmasını sağlayan, pazar koşullarının önünü açan çok güçlü pazarlama argümanıdır. Rekabet olmadığı tekel pazarda istenilen fiyat düzeyinden satış yapmayı, yüksek cirolar elde etmeye temin eder.

Haliyle buluşların patentle koruma altına alınması belli bir süreliğine yüksek düzeylerde kar elde etme imkanı vermektedir.